Dopełniacz, część pierwsza

Прочитайие текст и послушайте аудио запись. Обратите внимание на падежи.

Внимение! У одушевленных существительных мужского рода еиднственного и множественного числа формы родительного падежа совпадают с формамн винительного падежа. Поэтому в тексте отмечено, где формы родительного, а где винительного падежа.

После того как вы нажмёте на символ ^ вы увидите падеж слова и его форму в именительном падеже единственного числа. Сокращение mian. l.p. обозначает единственное число именительного падежа.

- Фиолетовым цветом мы выделили слова, которые  имеют мужской род, например dom

- Оранжевым цветом мы выделили слова, которые имеют женский род, например przyjaciółka

Kasia szła do &^&$kogo? czego? mian l.p. przyjaciółka$ przyjaciółki. U Magdy zawsze było bardzo wesoło. Dziewczyny lubiły razem leżeć na tapczanie, słuchać wesołej &^&$kogo? czego? mian l.p. muzyka$ muzyki, uczyć się na pamięć  &^&$kogo? czego? mian l.p. słowo$ słów  &^&$kogo? czego? mian l.p. piosenka$ piosenek i śmiać się ze wszystkiego. Kasia wstąpiła do  &^&$kogo? czego? mian l.p. cukiernia$ cukierni niedaleko  &^&$kogo? czego? mian l.p. dom$ domu  &^&$kogo? czego? mian l.p. koleżanka$ koleżanki i kupiła kilka &^&$kogo? czego? mian l.p. pączek$pączków na poprawę  &^&$kogo? czego? mian l.p. humor$ humoru. A bardzo tego teraz potrzebowała. Miała ciężki dzień w pracy. Zapomniała rano z domu swojej  &^&$kogo? czego? mian l.p. teczka$ teczki i przyszła bez  &^&$kogo? czego? mian l.p. materiał$ materiałów koniecznych do zakończenia  &^&$kogo? czego? mian l.p. projekt$ projektu. Szef był strasznie wściekły i powiedział, że jeśli Kasia jeszcze raz coś takiego zrobi, to on poszuka nowego  &^&$kogo? co? mian l.p. pracownik$ pracownika. Kasia okropnie się bała straty  &^&$kogo? czego? mian l.p. praca$ pracy, tak samo zresztą, jak i poszukiwań nowej. W znalezieniu obecnej pracy pomogła jej żona  &^&$kogo? czego? mian l.p. brat$ brata, ale Kasia nie była pewna, czy będzie mogła liczyć na taką pomoc jeszcze raz. Szła do przyjaciółki pełna  &^&$kogo? czego? mian l.p. niepewność$ niepewności,  &^&$kogo? czego? mian l.p. strach$ strachu i  &^&$kogo? czego? mian l.p. nadzieja$ nadziei na to, że po pączkach i muzyce zrobi jej się weselej. Ale zamiast Magdy drzwi otwarł jakiś chłopak i zaprosił Kasię do  &^&$kogo? czego? mian l.p. środek$ środka.

- Cześć! Nazywam się Maciek. Chodź, chodź! Dołączysz do naszej  &^&$kogo? czego? mian l.p. dyskusja$ dyskusji!

„Do dyskusji?!” - pomyślała Kasia. Zdjęła płaszcz, szalik i czapkę i weszła do dużego pokoju. Maciek z Magdą siedzieli przy dużym stole, na którym leżało mnóstwo  &^&$kogo? czego? mian l.p. papier$ papierów,  &^&$kogo? czego? mian l.p. ankieta$ ankiet i  &^&$kogo? czego? mian l.p. zdjęcie$ zdjęć.

- Chcemy zorganizować zbiórkę charytatywną – powiedział Maciek energicznie. - Ale nie potrafimy się zdecydować, czy lepiej zrobić ją dla  &^&$kogo? czego? mian l.p. dom$ domu &^&$kogo? czego? mian l.p. dziecko$ dziecka, domu  &^&$kogo? czego? mian l.p. starzec$ starców czy  &^&$kogo? czego? mian l.p. szpital$ szpitala miejskiego.

- A może na schroniska dla &^&$kogo? czego? mian l.p. zwierzę$ zwierząt? - zawołała Magda.

- A ty co myślisz, Kasiu? - zapytał Maciek.

- Nie wiem… - Kasia była zakłopotana. Spojrzała na przyjaciółkę znad dużych okularów i zrozumiała, że nie będzie żadnego &^&$kogo? czego? mian l.p. śmiech$ śmiechu, &^&$kogo? czego? mian l.p. pączek$ pączków, leżenia na tapczanie, słuchania &^&$kogo? czego? mian l.p. muzyka$ muzyki, &^&$kogo? czego? mian l.p. wypoczynek$ wypoczynku i &^&$kogo? czego? mian l.p. relaks$ relaksu. Nie chciała wyjść na niegrzeczną, więc wyciągnęła spod &^&$kogo? czego? mian l.p. stos$ stosu &^&$kogo? czego? mian l.p. papier$ papierów artykuł prasowy z ogromnym czerwonym nagłówkiem „Czy zamkniemy dom starców?” i powiedziała:

- Dom starców. Zacznijmy od domu starców.

В таблице находятся слова подчеркнутые и выделенные в тексте синим цветом.

Слова из таблицы вы можете выучить, нажимая внизу страницы или здесь на ссылку quizlet.

Сейчас посмотрите на таблицу, благодаря которой вы узнаете как образуется родительный падеж.

При этом помните, что основная проблема, связанная с родительном падежом, заключается не в том, как поставить правильное окончание, а в том, чтобы его использовать тогда, когда это необходимо. Об этом узнаете ниже.

1. Прежде всего, мы используем родительный падеж в отрицании тех глаголов, которые в утверждении используют винительный падеж:

Widzę drzewo — Nie widzę drzewa.

Gotuję zupę. — Nie gotuję zupy.

Важно помнить, что правило родительного падежа в отрицании не касается остальных падежей. Если какой-то глагол соединяется с именительным, дательным, творительным или предложным падежом, это не изменится в отрицании:

To jest mój dom. — To nie jest mój dom.

Przyglądam się dziecku. — Nie przyglądam się dziecku.

Jestem lekarzem. — Nie jestem lekarzem.

Myślę o swojej przyszłości. — Nie myślę o swojej przyszłości.

2. Существуют также глаголы, которые требуют формы родительного падежа даже, если они используются без отрицания. Самые популярные из них вы можете увидеть в таблице ниже (в таблице указаны глаголи несовершенного вида, но их совершенные формы также требуют формы родительного падежа). Обратите внимание на то, что в некоторых случаях падежи в польском и русском языках не совпадают!

1. Bać się
Bardzo się boję tego człowieka po drugiej stronie ulicy.
Я очень боюсь этого человека на другой стороне улицы.

2. Brakować
Brakuje mi czosnku do tej sałatki.
Мне не хватает чеснока для этого салата.

3. Bronić
Czemu ty tak uparcie bronisz swojego nauczyciela?
Почему ты ыак упрямо защищаешь своего учителя?

4. Dotyczyć
Nasza rozmowa dotyczyła biatlonu i tenisa.
Наш разговор касался биатлона и тенниса.

5. Kosztować
Czy mogę skosztować twojej zupy pomidorowej?
Могу ли я попробовать твой томатный суп?

6. Napić się
Napiłabym się szampana, a ty?
Я бы выпила шампанского, а ты?

7. Oczekiwać
Oczekujemy poprawy jego stanu.
Ожидаем улучшения его состояния.

8. Odmawiać
Nie mogę uwierzyć, że on ci odmówił pomocy!
Не могу поверить, что он тебе отказал в помощи!

9. Pilnować
Nie mogę teraz rozmawiać, muszę pilnować swojego siostrzeńca.
Я не могу сейчас говорить, мне нужно присматривать за своим племянником.

10. Potrzebować
Potrzebuję młotka  i topora, żeby to naprawić.
Мне нужен молоток и топор, чтобы это починить.

11. Próbować
Spróbuj mojej świeżej pizzy!
Попробуй мою свежую пиццу!

12. Słuchać
Musisz słuchać swojego starszego brata.
Тебе нужно слушать своего старшего брата.

13. Spodziewać się
Mój mąż i ja spodziewamy się dziecka.
Мой муж и я ожидаем ребёнка.

14. Szukać
Szukam swoich okularów, nie widziałaś ich?
Я ищу свои очки. Ты их не видела?

15. Uczyć
Uczę studentów języka angielskiego od dziesięciu lat.
Я преподаю студентам английский язык уже десять лет.

16. Uczyć się
Po co się uczysz malarstwa?
Зачем ты изучаешь живопись?

17. Używać
Bardzo często używam ketchupu do robienia sosów.
Я очень часто использую кетчуп, чтобы делать соусы.

18. Zapominać
Zapomniałam długopisu, możesz mi pożyczyć swój?
Я збыла ручку, можешь мне дать свою?

19. Żałować
Bardzo żałuję wszystkiego, co powiedziałam wczoraj wieczorem.
Я очень сожалею обо всём, что я сказала вчера вечером.

Кроме глаголов указанных в таблице, родительный падеж появляеться также после нижеперечисленных глаголов:

dokonywać, domagać się, dotykać, doznawać, obawiać się, strzec, ubywać, udzielać, unikać, wymagać, wystarczać, wzywać, zabraniać, żądać, życzyć

3. Родительный падеж появляется также, когда одно слово принадлежит или относится другому слову, иначе говоря, «подчиняется» ему, например:

dom dziecka — детдом (буквально: дом ребёнка)

żona brata — жена брата

Nagroda Nobla — Нобелевская премия (буквально: премия Нобеля)

zasady gry — правила игры

koncert muzyki klasycznej — концерт классической музыки

4. Родительный падеж употребляем также после числительных: 5-21, 25-31, 35-41 и так далее.


Кроме того, он всегда появляется после слов:

1. kilka — несколько

Kilka osób przyszło na spotkanie. — Несколько человек пришли на встречу.

2. dużo, wiele — много
Te psy wiele lat mieszkają na ulicy. — Эти собаки много лет живут на улице.

3. mało — мало
On ma mało doświadczenia. — У него мало опыта.

4. coś — что-то*
Chciałbym zjeść coś słodkiego. — Я хотел бы съесть что-то сладкое.

*Данное правило касается прилагательных, о которых мы расскажем в другом курсе.

5. Есть также достаточно много предлогов, после которых нужно поставить родительный падеж. Не все можно перевести буквально, поэтому ниже увидите сразу пример их использования.

1. Oprócz
Oprócz twojej książki na stole leżą jeszcze jakieś dokumenty.
Кроме твоей книжки, на столе лежат еще какие-то документы.

2. Bez
Poradzę sobie bez problemu!
Я справлюсь без проблем! 

3. Dla
To jest niespodzianka dla naszych dzieci.
Это подарок для наших детей.

4. Mimo
Udało mi się znaleźć jego paszport, mimo bajzlu, jaki ma na biurku.
Мне удалось найти его паспорт, несмотря на бардак, который у него на столе.

5. Podczas
Podczas meczu tenisa zaczął się straszny deszcz.
Во время теннисного матча начался ужасный дождь.

6. Spod
Zabierz podstawkę spod czajnika.
Забери подставку испод чайника.

7. Spoza
Jestem spoza Krakowa.
Я не из Кракова.

8. Zza
Aniu, wyjdź zza drzewa, i tak cię widać!
Аня, выйди из-за дерева, тебя всё равно видно!

9. Znad
Ciocia zadzwoniła, kiedy wracaliśmy znad morza.
Тётя позвонила, когда мы возвращались с моря.

10. W razie
W razie potrzeby zawsze możesz do mnie zadzwonić.
В случае необходимости ты всегда можешь мне позвонить.

11. Z powodu
Z powodu choroby nie mogłam pójść do pracy.
Из-за болезни я не могла пойти на работу.

12. Zamiast
Byłam tak zestresowana, że zamiast pomidora pocięłam ogórek.
Я была в таком стрессе, что вместо помидора я порезала огурец.

13. W czasie
W czasie pokera trzeba zachować kamienną twarz.
Во время покера надо сохранять каменное лицо.

14. W ciągu
Rzadko mam czas w ciągu tygodnia, żeby obejrzeć jakiś film.
Редко у меня бывает время на неделе, чтобы посмотреть какой-то фильм.

15. Według
Według mojego psychologa powinnam zmienić pracę.
По мнению моего психолога, я должна сменить работу.

16. Niedaleko
To muzeum znajduje się niedaleko naszego hotelu.
Этот музей находится недалеко нашей гостиницы.

17. od(e)
Gdzie jest ten wazonik, który dostałaś ode mnie w zeszłym roku?
Где та вазочка, которую ты от меня получила в прошлом году?

18. do
Może pójdziemy do parku na spacer?
Может сходим в парк на прогулку? 

19. Dookoła/wokół
Wszystkie miejsca parkingowe wokół sklepu były zajęte.
Все парковочные места вокруг магазина были заняты.

20. U
Poznałam go u mojego przyjaciela.
Я с ним познакомилась у моего друга.

6. Родительный падеж появляеться также после отглагольных существительных, например:

1. poszukiwanie pracy — поиск работы

2. pakowanie prezentu —

3. czytanie książek — чтенте книг

Продолжение в следующим уроке!