Zwyczaje wielkanocne. Skąd się wzięły?

&W przededniu&$в канун$ świąt Wielkanocy wszyscy &prześcigają się&$соревнуются$ w tym, kto ładniej i ciekawiej udekoruje swoje mieszkanie wesołymi zajączkami, &pisklętami&$цыплятами$ i &baziami&$свежими ветками с серёжками$. Ten rok, niestety nie jest ani trochę weselszy od ubiegłego. Można się pokusić o stwierdzenie, że jest nawet gorszy, bo po całym roku restrykcji i starań wydaje się, że nie jesteśmy ani o krok bliżej końca i normalności. I po raz drugi &z rzędu&$к ряду$ nie będziemy mogli spędzić tych świąt w pełnym wymiarze rodzinnym.

Ale dziś nie o tym. Dziś chciałabym z wami omówić ludowe tradycje związane z Wielkanocą. Tak samo, jak w przypadku Bożego Narodzenia (o czym pisałam w grudniu) trudno nie zauważyć tego, że Kościół katolicki po prostu zaadoptował ludowe zwyczaje i podporządkował swoje święto pod ludowy kalendarz. Wszystkie symbole, związane z Wielkanocą są związane z nowym życiem i płodnością: jajka, pisklęta, zajączki, młode bazie. Przyroda budzi się do życia i ludzie próbują „umówić się” z nią i zapewnić sobie jej &przychylność&$благосклонность$, &żyzne plony&$плодородный урожай$ i – w ślad za tym – sytość i dostatek. Koniec Wielkiego Postu jest tylko &wtórną&$вторичная$ przyczyną obfitości Wielkanocnego śniadania. Zazwyczaj wiosna była tym czasem, kiedy, przeżywszy szczęśliwie zimę, w czasie której zapasy oszczędzano, bo nie było wiadomo, czy na pewno ich wystarczy do wiosny, można było sobie w końcu &pofolgować sobie&$побаловать себя$i najeść się naprawdę do syta. Wyciągano ostatnie porcje  kiełbas, boczku i wędlin wiedząc, że niedługo już można będzie odnowić zapasy.

Najwyraźniej ludowe korzenie Wielkanocy można zaobserwować w Polsce następnego dnia po świątecznej niedzieli, czyli w tak zwany Śmigus-dyngus. Tradycyjnie był to dzień młodzieżowych zabaw i uciechy. Wiele osób mówi &w uproszczeniu&$опрощенно$, że jest to dzień, kiedy mężczyźni polewają kobiety wodą, ale jest to tylko częściowo prawda. Zgodnie z tradycją młodzi mężczyźni polewali wodą te panny, które im się podobały. Można to nazwać taką starą, wiejską wersją flirtu. No właśnie, wiejską. Bo w miastach tę tradycję rzadko kultywowano. Z kolei panna, która została oblana wodą, mogła dać mężczyźnie sygnał zwrotny, że przyjmuje jego &zakusy&$ухаживания$ i jest gotowa rozważyć jego kandydaturę na męża. Sygnałem takim była własnoręcznie robiona &pisanka&$пасхальное яйцо$, czyli malowane jajko wielkanocne (symbol płodności). Im była ona piękniejsza, tym wyraźniejszy był sygnał. Często bywało tak, że od Śmigusa-dyngusa do ślubu młodej pary mijało zaledwie kilka miesięcy i już latem &stali oni na ślubnym kobiercu&$шли под венец$. Takie były wtedy proste zwyczaje.

Dzisiaj Śmigus-dyngus jest chyba nawet bardziej świętowany w miastach, niż na wsiach. Ludzie najwyraźniej zapomnieli o symbolice i znaczeniu tego święta, dlatego wodą polewają wszyscy i wszystkich. Prawdę mówiąc, wygląda to nawet nieco &groteskowe&$гротескно$, kiedy nastolatkowie oblewają z wiader zamężne kobiety, które razem z rodzinami idą do kościoła. Popularną rozrywką jest też polewanie &przechodniów&$прохожих$z pistoletów wodnych z okna jadącego samochodu. Kiedy mieszkałam za granicą, właśnie poniedziałek po Wielkanocy był tym dniem, kiedy bardzo się cieszyłam, że nie jestem w Polsce. Nie lubię chuligańskiego &przeinaczania&$переиначивание$ tradycji. Ale w tym roku zdecydowanie wolałabym zobaczyć roześmianą młodzież z wiadrami, niż smutne oczy nielicznych ludzi w maseczkach.