System edukacji w Polsce

1 września zaczął się kolejny rok szkolny, który uczniowie z pewnością zapamiętają na całe życie jako ten najbardziej niepewny i najdziwniejszy. Chodzi oczywiście o epidemię koronawirusa, z powodu której do końca nie było wiadomo, w jaki sposób odbędzie się rozpoczęcie roku szkolnego i w jaki sposób będzie zorganizowana nauka – w salach lekcyjnych czy zdalnie.

Jednak  niezależnie od kwestii organizacyjnych, program nauczania w szkołach i cały system kształcenia pozostał ten sam. Porozmawiajmy więc o tym, jak ten system działa. Po raz pierwszy w Polsce wprowadzono obowiązek edukacji w 1808 roku, w Księstwie Warszawskim. Obecnie edukacja jest obowiązkowa do ukończenia  szkoły podstawowej, ale nie dłużej, niż do osiemnastego roku życia. Jeśli więc ktoś z różnych względów do tego wieku nie ukończył podstawówki, nie jest więcej objęty tym obowiązkiem.

Ośmioletnia szkoła podstawowa podzielona jest na dwa etapy: klasy I – III i IV – VIII. W klasach I – III uczą się dzieci w wieku 7-10 lat, chociaż na wniosek rodziców do pierwszej klasy może też zostać przyjęty sześciolatek. W pierwszych trzech klasach realizowana jest tak zwana edukacja wczesnoszkolna, w której nie ma podziałuna przedmioty, a lekcje nie muszą być podzielone na  bloki po czterdzieści pięć minut. Zajęcia w klasach I-III prowadzi jeden nauczyciel wychowawca, chociaż zdarza się, że naukę języka obcego, edukację muzyczną, edukację plastyczną, fizyczną i zajęcia komputerowe powierza się nauczycielowi-specjaliście. Jeżeli rodzice wyrażą na to zgodę, dzieci mogą też uczestniczyć w zajęciach religii lub etyki.

W klasach IV – VIII przeznaczonych dla dzieci w wieku 10–15 lat (o ile, oczywiście, dziecko nie poszło o rok wcześniej do szkoły) kształcenie odbywa się w ramach przedmiotów, których prowadzenie powierza się różnym nauczycielom, specjalistom w danych dziedzinach. Jeden z tych nauczycieli pełni funkcję wychowawcy, jeżeli posiada przygotowanie pedagogiczne z poszerzonym zakresem wychowawczo-opiekuńczym.

 Przedmioty obowiązkowe w szkole podstawowej to: język polski, język obcy nowożytny ( drugi język dochodzi w klasie siódmej), matematyka, przyroda (tylko w klasie IV, od klasy V przedmiot ten zaczyna się nazywać biologią), geografia, fizyka (w klasach VII-VIII), chemia (w klasach VII-VIII), historia, wiedza o społeczeństwie(tylko w klasie VIII), muzyka, plastyka, technika (zajęcia praktyczno-techniczne), informatyka (zajęcia komputerowe), wychowanie fizyczne , religia lub etyka (jeżeli rodzice wyrażą na to zgodę), wychowanie do życia w rodzinie (od klasy V, również za zgodą rodziców), edukacja dla bezpieczeństwa (w klasie VIII) oraz doradztwo zawodowe (w klasach VII-VIII).

Po ukończeniu szkoły podstawowej uczniowie zdają egzamin ósmoklasisty, a następnie idą wedle własnego wyboru do liceum, technikum lub szkoły branżowej (tzw. zawodówka).

Nauka w liceum trwa cztery lata i kończy się egzaminem maturalnym , zwanym także egzaminem dojrzałości (z angielskiego mature - dojrzały), który następnie uprawnia do nauki na uniwersytecie.

Od 1 września 2020 roku został wprowadzony podział na szkoły branżowe I i II stopnia. Okres nauczania w szkole branżowej I stopnia trwa 3 lata, a jej ukończenie umożliwia uzyskanie dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe po zdaniu egzaminu. Tego rodzaju dyplom nie daje  możliwości dalszej nauki na studiach. Kształcenie w szkole branżowej II stopnia trwa 2 lata i jest kontynuacją kwalifikacji z poprzedniej szkoły, jednak jej najważniejszym plusem jest możliwość  przystąpienia do egzaminu maturalnego pod koniec nauki, co z kolei pozwoli absolwentomkontynuować naukę na uniwersytecie.

Technikum to pewnego rodzaju kompromis między liceum i zawodówką. Nauka w nim trwa pięć lat, a jego ukończenie umożliwia uzyskanie dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe po zdaniu egzaminu. Oznacza to więc możliwość podjęcia pracy w zawodzie, ale jednocześnie po ukończeniu technikum można przystąpić do egzaminu maturalnego i po jego zdaniu pójść na studia na uniwersytecie. 

Rok szkolny tradycyjnie rozpoczyna się uroczystąmszą w pobliskimkościele, jednak uczestnictwow niej nie jest obowiązkowe. Po mszywszyscy uczniowie i nauczyciele elegancko ubrani udają się do auliswojej szkoły, gdzie po wysłuchaniu hymnu Polski i uroczystego słowa powitalnego od dyrektora szkoły często odbywa się tak zwana akademia, czyli niewielki artystyczny występ uczniów jednej z klas.

Co ciekawe, w Polsce nie ma tradycji ofiarowywania nauczycielom prezentów czy kwiatów na początku roku szkolnego, ponieważ byłoby to przyjęte za formę korupcji. Ta miła tradycja ma miejsce pod koniec roku szkolnego, jako wyraz wdzięcznościi szczerej sympatii.

                                                                                                                                                                                               Mariola Okhotnikova

                                                                                                                                                                                              https://polishnative.pl/pl/